Motywacja i chęć do nauki – jak ją budować na nowo u dzieci i dorosłych?
Jesteś nauczycielem i chciałbyś na nowo zbudować chęć uczenia się w swoich podopiecznych?
Być może poszukujesz wskazówek, jak zmotywować siebie lub swoją pociechę?
Mamy dla Ciebie kilka porad, na podstawie zgromadzonej wiedzy w zakresie nauczania zarówno dzieci, jak i dorosłych. Oto 5 punktów, które mogą Ci się przydać w odmienieniu swojej pracy z uczniami, bądź przy nauce w domu.
- Dlaczego uczeń jest taki ważny w procesie nauczania?
Uczeń jest tak naprawdę najważniejszy. Rolą nauczyciela jest nie tylko nauczanie, ale przede wszystkim rozwijanie naturalnego potencjału uczniów, przekazywanie odpowiedniego nastawienia do przedmiotu, a to jest znacznie trudniejsze od suchego przekazywania wiedzy. My, edukatorzy, nie powinniśmy zajmować się wtłaczaniem wiedzy, tylko wyzwalaniem potencjału. System edukacji publicznej skupia się w dużej mierze na błędach, na tym co jeszcze dany uczeń musi poprawić, rzadziej chwali się ucznia za to, co już potrafi zrobić.
Pozytywna motywacja wewnętrzna uczniów i klimat emocjonalny jest podstawowym warunkiem wytrwałości w pracy i osiąganiu zamierzonych celów. Pobudzenie dzieci do zabawy z wykorzystaniem zagadnień z danego przedmiotu jest kluczem do zmiany ich podejścia do edukacji.
Nauka powinna być przyjemnością. Lęk przed karą od nauczyciela, rodziców, drwiną czy pogardą kolegów jest najmniej skutecznym motywatorem do nauki. Każdy z nas miał na swojej drodze nauczyciela, którego wszyscy się bali. Ile tak naprawdę pamiętamy z takiej lekcji? Pamiętamy strach, zachowanie nauczyciela, ulgę, kiedy to nie my byliśmy wyrwani do odpowiedzi, ale jeżeli chodzi o wiedzę, to zdecydowanie więcej pamiętamy z lekcji prowadzonej przez nauczycieli-pasjonatów. W przypadku surowych, u których na lekcji odczuwamy strach, naukę traktujemy jak przymus. Często słyszymy “a ja lubię chemię, bo mieliśmy fajną nauczycielkę, która tak potrafiła wytłumaczyć, że do dzisiaj pamiętam te eksperymenty”. I o to w nauce chodzi!
- Różnice między nauką dorosłych, a dzieci. Pedagogika a Andragogika.
Na każdym etapie kształcenia musimy dopasować metody do wieku, oraz umiejętności podopiecznych. U dzieci możemy starać się wdrażać pozytywną motywację, natomiast w przypadku osób dorosłych system zachęcania do nauki wygląda nieco inaczej. Tu u podłoża pedagogiki znajdujemy subdyscyplinę, która pomaga w zrozumieniu jak kształcić dorosłych – jest to andragogika.
Czym różni się pedagogika od andragogiki w kontekście nauczania języka?
Pedagogika – Pedagogika jest nauką o wychowaniu i kształceniu. Zajmuje się rozwojem i zmianami tych mechanizmów na przestrzeni całego życia człowieka.
Andragogika – to subdyscyplina pedagogiki zajmująca się kształceniem dorosłych.
Dorośli przychodzą na zajęcia z określonym bagażem doświadczeń, mają już wcześniejsze doświadczenia w nauce języka, często niezbyt dobre i potrzebują poczucia bezpieczeństwa. Gwarancji, że ich poziom jest w porządku, bez względu na zaawansowanie, że nikt się nie będzie śmiał. W naszej szkole dla dorosłych preferujemy kameralne, ale jednak grupy. W grupie jest możliwość porozmawiania z kimś innym, nie tylko z nauczycielem, Widzimy, że nie tylko my mamy problem z danym zagadnieniem i przede wszystkim możemy być dla siebie wzajemnie wsparciem i motywacją.
Osoby dorosłe są bardziej zorientowane na naukę rzeczy przydatnych w pracy czy w życiu osobistym. Nie tak jak dzieci – dla których naturalne jest, że uczą się wielu rzeczy, przechodzą przez różne etapy systemu kształcenia. Czyli ważny jest cel nauki, który trzeba dobrze zdefiniować. Dorośli muszą widzieć, że to czego się uczą ma dla nich sens. Czyli jeżeli chcą nauczyć się języka, po to, żeby jadąc za granicę na wakacje swobodnie komunikować swoje potrzeby, to nie będą zainteresowani robieniem transformacji, czy ćwiczeń na słowotwórstwo.
- Nauka oparta na celach – jak uzyskać radość po obu stronach?
Przede wszystkim cele muszą być konkretne, możliwe do wykonania i określone w czasie. Ogólnie tworzone zgodnie z metodologią SMART.
Specific- (specyficzny)
Measurable – (mierzalny)
Achievable- (osiągalny)
Relevant – (istotny)
Time-bound – (określony w czasie).
Najlepiej ustalić cele wspólnie z uczniem i dobrze, żeby były zarówno krótko i długoterminowe. Nauka języka to długotrwały proces, więc jeżeli celem naszego podopiecznego jest zdanie egzaminu na poziomie B2 za 2 lata, to zdecydowanie dobrze zadziała podzielenie tego celu na mniejsze kroki, żeby gdzieś po drodze nie stracił motywacji. Jesteśmy tak skonstruowani, że realizując cele długoterminowe potrzebujemy po drodze natychmiastowych gratyfikacji, czyli mniejszych bodźców, które zachęcą nas do nauki.
Kolejnym etapem jest celebracja sukcesów, nie warto o tym zapominać! Tych większych, ale również tych mniejszych. Nie tylko przez ucznia, ale też przez osobę, która nas uczy. Autentyczna radość nauczyciela z naszych postępów również dodaje skrzydeł.
- Nauka przez doświadczanie, komunikację, oparta na naturalnych umiejętnościach.
Bardzo ważne jest przełamanie sztywnego schematu nauczania. Dosłownie wyjście z ławek. W Fabryce Języka wprowadziliśmy kursy dla dzieci i młodzieży, na którym wykorzystujemy elementy dynamiki w nauczaniu. Wychodzimy z ławek, skaczemy na matach. Zmniejsza się dystans pomiędzy uczniem i nauczycielem, to już nie jest “osoba, która stoi nade mną gdy ja rozwiązuję zadanie” tylko towarzyszy mi na mojej ścieżce edukacyjnej.
W życiu motywacja dziecka skierowana jest na czynności, które są dla niego przyjemne, dają satysfakcję i przynoszą szybki efekt. Bez chęci do nauki nie można tak naprawdę nauczyć się niczego, dlatego tak ważna jest znajomość różnych sposobów motywowania uczniów. Naszym celem jest osiągnięcie wyższego poziomu ekscytacji i zaangażowania, zarówno ze strony ucznia jak i nauczyciela, wtedy skuteczność szybuje w górę.
Kolejnym ważnym argumentem jest tutaj odbudowanie relacji zarówno z rówieśnikami jak i nauczycielem. Nauczanie zdalnie i spędzanie wielu godzin przed ekranem komputera wywarło ogromny wpływ na obniżenie motywacji uczniów do nauki i przyczyniło się do ogólnego zniechęcenia do edukacji. Długie miesiące izolacji, komunikacja z rówieśnikami i nauczycielami wyłącznie za pośrednictwem komunikatorów internetowych sprawiły, że dzieci zostały pozbawione naturalnych warunków skutecznej nauki. Jak wynika z badań zleconych przez rzecznika praw dziecka, największym obciążeniem po okresie izolacji stał się brak kontaktu zarówno z rówieśnikami jak i z nauczycielami.
- Sposoby na zachęcenie czy powrót do nauki języka.
Najlepszym sposobem, który w zasadzie może zadziałać już tu i teraz jest wykorzystanie swoich zainteresowań i pasji do nauki języka. Jeżeli szukamy filmików na YouTube na interesujący nas temat, poszukajmy tych po angielsku, jeżeli przeczytaliśmy jakąś książkę spróbujmy ją teraz przeczytać po angielsku. Dokładnie to możemy także zaproponować naszym uczniom. Obecnie możemy znaleźć wiele pozycji, które są dostosowane do każdego poziomu zaawansowania, szukać opcji z napisami czy tłumaczeniem. Wykonywanie ulubionych czynności w języku obcym zdecydowanie zwiększa jego atrakcyjność. Język powinien kojarzyć się każdemu z nas z przyjemnym doświadczeniem, a nie z wymuszonym obowiązkiem, do którego nie chcemy więcej wracać.
